Her geçen gün daha da küçülen dünyamızın kaynaklarının sonsuz olmadığı, ürün ve faaliyetlerin çevre etkilerinin yerel ve bölgesel kalmayıp, globalolduğu artık tüm dünyada kabul edilmiştir.
Bu bilinç çevresel etkilerin yasal uygulamalardan ziyade piyasa kuvvetleri ile kontrol edilmesi ihtiyacınıda beraberinde getirmiştir.Artık global pazarda var olabilmek insana verilen değer ve saygıyla ölçülmektedir.
Bugünün tüketicisi beklenti ve ihtiyaçlarının en üst düzeydekarşılanmasının yanı sıra, kendisine yaşadığı çevreye ve dünyasına değer verilmesini, saygı gösterilmesini talep etmekte ve piyasada bunusorgulamaktadır.
Bu gelişmeler işletmelerin çevre ile etkileşimlerini kontrol altında tutabilmelerini ve çevre icraat ve başarılarını sürekli iyileştirebilmelerinisağlayacak yönetim sistemlerine ihtiyaç bulunduğu gerçeğini ortaya çıkarmıştır.
Avrupa birliği ile entegrasyonda da en önemli konulardan olan Çevre ;ayrıca Çevre ve Orman Bakanlığının da yaptığı denetimlerde vb bu standardın isteklerine paralel konuları içermektedir.İşletmelerin çevreye verdikleri veya verebilecekleri zararların sistematik bir şekilde azaltılması ve mümkün ise ortadan kaldırılabilmesi içingeliştirilen yönetim sistemine Çevre Yönetim Sistemi adı verilir.
ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi, özünde doğal kaynak kullanımının azaltılması, toprağa, suya, havaya verilen zararların minimum düzeye indirilmesiniamaçlayan, risk analizleri tabanında kurulan bir yönetim modelidir.
Ürünün, hammaddeden başlayıp nihai ürün haline getirilerek müşterilere sunulmasına kadar geçen sürecin her aşamasında çevresel faktörlerinbelirlenmesi ve bu faktörlerin gerekli muayeneler ve önlemler ile kontrol altına alınarak çevreye verilen zararın en aza indirilmesini sağlayan biristemin kurulmasını tarif eden ve Uluslararası Standartlar Organizasyonu tarafından yayınlanmış olan standartlar serisidir.
Bir ürün standardı değil sistem standardıdır ve ne üretildiğinden ziyade, nasıl üretildiği ile ilgilenir.
Çevre performansının izlenmesi vesürekli iyileştirilmesi temeline dayanır. Çevre faktörlerine ilişkin olarak ilgili mevzuat ve kanunlar tarafından tanımlanmış koşullara uymayı şartkoşar.
TS EN ISO 14000 Serisi Standartları
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi-Özellikler ve Kullanım Kılavuzu
-ISO 14004 Çevre Yönetimi
-Çevre Yönetim Sistemleri
-Prensipler, Sistemler ve Destekleyici Teknikler İçin Genel Kılavuz
ISO 14020 Çevre Etiketleri ve Beyanları-Genel Prensipler
-ISO 14031 Çevre Yönetimi
-Çevre Performans Değerlendirmesi
-Kılavuz ISO 14040 Çevre Yönetimi
-Hayat Boyu Değerlendirme Genel Prensipler ve Uygulamalar
ISO 19011 Kalite ve Çevre Tetkiki İçin Kılavuz ISO 14000 Çevre Yönetim Sisteminin Tarihçesi
ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi Standardı’nın hazırlanması ilk olarak 1992 yılının haziran ayında Rio’da yapılan dünya zirvesinde alınan kararlara ve Rio Sözleşmesi’nde yer alan prensiplere dayanmaktadır.
Rio’da yapılan dünya zirvesinden yaklaşık 1 yıl sonra, 1993 yılında ISO tarafından,uluslararası çevre yönetim standartlarını hazırlamak üzere, yaklaşık 50 farklı ülkenin temsilcilerinden oluşan bir teknik komite kuruldu.
Bu komiteninçalışmaları sonucunda, 1996 yılı eylül ayında ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standardı yayınlanarak hayata geçirildi.
Halen ISO 14000 standardının uygulaması gönüllülük esasına dayanmakla birlikte, yakın bir gelecekte gerek toplumun, gerek uluslararası kuruluşların ve gerekse devletlerinzorlaması ile standardın zorunlu bir uygulamaya dönüşeceği tahmin edilmektedir.
Çevre yönetim sisteminin geçirdiği aşamalar aşağıda yer aldığı gibi özetlenebilir
1973’de Avrupa birliği ilkeleri I. Eylem planını yayınlamışlardır (Çevreyi koruyucu önlemleri uygulamaya koymak için) 1992’de BS 7750 Standardı 1992’de Rio Deklarasyonu 1993’de ISO tarafından 14000 ailesi Standardlarını geliştirmek için ISO/TC 207. Çevresel Yönetim Teknik Komitesi kurulmuştur 1994 TS 9719 standardı (Çevre Yönetim Sistemleri – Genel Özellikler) 1996’da ISO 14001 standardı Nisan 2005 ISO 14001 güncel versiyon ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standart Prensipleri Yükümlülük Altına Girme ve Politika:
Kuruluş çevre politikasını tayin etmeli ve çevre yönetim sistemine bağlılık taahhüdünde bulunmalıdır.
Planlama
Kuruluş faaliyet, ürün ve hizmetlerinin çevre boyutlarını belirlemeli, bunların önemli olanlarını seçmelidir. Taahhütlerini gerçekleştirmekiçin amaç ve hedefler tespit etmeli, bu amaç ve hedeflere ulaşmak için gerçekleştireceği faaliyetleri programlamalıdır.
Uygulama ve İşlem
Kuruluş, çevre politikasını gerçekleştirmek, amaç ve hedeflerine ulaşabilmek maksadıyla etkin bir uygulamada bulunabilmek içingerekli yetenek ve imkanlarla birlikte bir destek mekanizması geliştirmelidir.
Kontrol ve Düzeltici Faaliyet
Kuruluş, çevre icraatını ve bu icraattaki başarı derecesini ölçmeli, izleyip değerlendirmelidir.
Gözden Geçirme ve Geliştirme
Kuruluş, genel çevre icraatını ve bu icraattaki genel başarı derecesini geliştirmek amacıyla, çevre yönetim sisteminigözden geçirmeli ve sürekli olarak geliştirmelidir.